متافیزیک

1. شناسنامه علمی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398

چکیده

بیشتر

2. نسبت طرح واره سازی و انضمامی سازی در زیبایی شناسی پدیدارشناختی اینگاردن

محمدامین خلیلیان؛ مسعود علیا؛ شمس الملوک مصطفوی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 1-12

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2019.115699.1146

چکیده

رومن اینگاردن یکی از برجسته ترین نمایندگان زیبایی شناسی پدیدارشناختی است. اینگاردن بنیان پدیدارشناسی خود را بر زیبایی شناسی استوار می کند. او برای اثر هنری موجودیتی متفاوت قائل است. آثار هنری به باور ... بیشتر

3. آیا اختیار بمعنای برخورداری از امکانهای بدیل است؟ تحلیل و بررسی تلقی سلبی فیلسوفان از اختیار

فخرالسادات علوی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 13-34

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2019.112577.1122

چکیده

نوشتار حاضر به تحلیل و بررسی یکی از دو تلقی رایج اختیار یعنی تلقی سلبی یا همان تعریف اختیار به برخورداری از امکان های بدیل می پردازد؛ و سعی دارد با احصاء عقلانی انواع ردیه ها و دفاعیه های ممکن برای آن، ... بیشتر

4. نگاه تکاملی دنیس داتن به هنر و زیبایی

روجا علیزاده؛ هادی صمدی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 35-48

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2019.103176.1020

چکیده

دنیس داتن (Denis Lourenc Dutton.1944- 2010) ، فیلسوفِ هنرِ امریکایی-نیوزیلندی، در بسیاری از آثارش و به‌ویژه آخرین اثرش با عنوان غریزه‌ی هنر: زیبایی، شعف و تکامل انسان (The art instinct: Beauty, pleasure, and human evolution) نظریه‌ی جدیدی ... بیشتر دنیس داتن (Denis Lourenc Dutton.1944- 2010) ، فیلسوفِ هنرِ امریکایی-نیوزیلندی، در بسیاری از آثارش و به‌ویژه آخرین اثرش با عنوان غریزه‌ی هنر: زیبایی، شعف و تکامل انسان (The art instinct: Beauty, pleasure, and human evolution) نظریه‌ی جدیدی در مورد هنر ارائه کرده و معتقد است که تمایل انسان به هنر و زیبایی، در واقع محصول تکامل او و یکی از سازگاری‌های متعددی است که از طریق انتخاب‌های طبیعی و جنسی در جریان تنازع برای بقاء کسب کرده است. داتن علاقمندی به هنر و زیبایی را نتیجه‌ی برنامه‌ریزی ژنتیکی می‌داند که از قدیمی‌ترین اجداد انسان امروز برای وی باقی مانده است. در دفاع از این ادعا، وی به مواردی مثل سلایق مشترک زیبا‌شناسی انسان‌ها در دوره‌های گوناگون تاریخی و در جوامع مختلف با فرهنگ‌های متفاوت و جهانشمولی زیبا‌شناسی اشاره می‌کند. از منظر داتن هنر و زیبا‌شناسی، برخاسته از غرایز انسانی‌اند و ریشه در سرشت انسان دارند. به عقیده‌ی او تکامل - و مهمتر از همه تکامل تخیل و عقل- است که آدمی را به فراتر رفتن از سرشت حیوانی‌اش قادر می‌سازد و باز همین انتخاب‌های طبیعی و جنسی‌اند که او را در موقعیت انسان خردمند قرار می‌دهند. این پژوهش در پی دستیابی به پاسخ این پرسش است که "چگونه می‌توان با بهره‌گیری از رویکرد داتن، تمایل انسان‌ها به هنر و زیبایی و دلیل لذت بردن همیشگی و همه‌جایی آن‌ها از آثار هنری را توجیه کرد؟"

5. رابطه متافیزیک و علوم شناختی: نقدی بر متافیزیک طبیعی‌شده آلوین گولدمن

سید مهدی بیابانکی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 49-66

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2019.118257.1182

چکیده

علوم شناختی دانشی میان‌رشته‌ای است که به مطالعه چیستی ذهن و نحوه عملکرد آن می‌پردازد. در مقابل، دلمشغولی متافیزیک، مطالعه و کشف ساختارهای عینی واقعیت است. به غیر از «متافیزیک ذهن» که نقطه اشتراک ... بیشتر علوم شناختی دانشی میان‌رشته‌ای است که به مطالعه چیستی ذهن و نحوه عملکرد آن می‌پردازد. در مقابل، دلمشغولی متافیزیک، مطالعه و کشف ساختارهای عینی واقعیت است. به غیر از «متافیزیک ذهن» که نقطه اشتراک این دو حوزه به شمار می‌آید، ارتباط چندانی میان آن‌ها متصور نیست. با اینحال، گولدمن -فیلسوف معاصر- معتقد است هر چند مطالعه ذهن تنها بخشی از متافیزیک به شمار می‌رود، اما در جریان هر تحقیق متافیزیکی نقش ایفا می‌کند. از نظر او، مطالعه ذهن بخشی از هر تحقیق متافیزیکی است، حتی آن دسته از تحقیقات متافیزیکی که پرسش از ذهن و حالات ذهنی هدف آن‌ها نیست. او پروژه‌اش را «متافیزیک طبیعی‌شده» می‌نامد و بر اساس آن، می‌کوشد نشان دهد که یافته‌های علوم شناختی، نقش اساسی در پذیرش یا رد یک نظریه متافیزیکی ایفا می‌کنند. هدف ما در این مقاله، تحلیل و بررسی رابطه متافیزیک و علوم شناختی بر مبنای متافیزیک طبیعی شده آلوین گولدمن است. بر این اساس، نشان خواهیم داد که هر چند یافته‌های علوم شناختی می‌توانند نقش قابل توجهی در متافیزیک ذهن و متافیزیک‌های مفهوم‌گرا داشته باشند، اما نقش آن‌ها در متافیزیک‌های واقع‌گرا محل تردید است. بعلاوه، نشان خواهیم داد که یافته‌های علوم شناختی به تنهایی و بدون بهره‌گیری از یک پیش‌زمینه متافیزیکی نمی‌توانند در داوری‌های متافیزیکی نقش‌آفرینی کنند.

6. نقش آزمایش‌‌های فکری در فلسفه

مسعود صادقی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 67-80

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.119338.1188

چکیده

این مقاله در مقام تعریف، تبیین اهمیت و جایگاه آزمایش‌‌‌‌های فکری در فلسفه است. در گام نخست تاریخچه‌‌‌‌ای موجز از چگونگی پیدایش اصطلاح آزمایش فکری و نقش آن در تاریخ اندیشه بیان شده است. در گام دوم، ... بیشتر این مقاله در مقام تعریف، تبیین اهمیت و جایگاه آزمایش‌‌‌‌های فکری در فلسفه است. در گام نخست تاریخچه‌‌‌‌ای موجز از چگونگی پیدایش اصطلاح آزمایش فکری و نقش آن در تاریخ اندیشه بیان شده است. در گام دوم، دو تعریف مهم سورنسن و گندلر از آزمایش‌‌‌‌های فکری مورد تحلیل قرار گرفته و پس از اشاره به چهار رهیافت کلی به آزمایش‌‌‌‌های فکری، نقش شهود در آنها بررسی شده است. همچنین دربارۀ تفاوت آزمایش‌‌‌‌های فکری با پدیده‌‌‌‌های به‌‌‌‌ظاهر مشابهی چون داستان‌‌‌‌های علمی‌‌‌‌ـ‌‌‌‌تخیلی و حِکمی، آزمایش‌‌‌‌های آرمانی و براهین ریاضی بحث شده است. گفتنی است که پس از واکاوی نقش تخیل در آزمایش‌‌‌‌های فکری، به تحلیل بیشتر نقش آزمایش‌‌‌‌های فکری در فلسفه پرداخته شده است؛ نقشی که درواقع در چهار کارکرد اصلیِ تبیین نمونه‌‌‌‌های نقضی، نظریه‌‌‌‌پردازی، تأیید یک تئوری و تبیین ارتباطات ضروری بیشتر تبلور یافته است. همچنین انسان معلّق ابن‌‌‌‌سینا نیز به‌‌‌‌عنوانِ مصداق اتم آزمایش فکری نزد فیلسوفان مسلمان به‌‌‌‌اجمال تحلیل شده است. فلسفۀ اخلاق نیز براساسِ یافته‌‌‌‌های مقاله به‌‌‌‌عنوانِ گره‌‌‌‌گاه اصلی فلسفه با آزمایش‌‌‌‌های فکری شناخته شده است.

7. تأملی فرااَخلاقی در نظریۀ فرمان الهی آئودی

بهرام علیزاده

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 81-96

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.118236.1181

چکیده

نقض خودآیینی اخلاق و معضل بی‌دلیلی‌ (دل‌بخواهی‌گری‌‌) دو مشکل عمدۀ‌ نظریۀ فرمان الهی است. آئودی مدّعی است که با پذیرش مبنایی پیشینی برای نظریۀ فرمان الهی می‌تواند به هر دو مشکل پاسخ دهد. بنابر دیدگاه ... بیشتر

8. نگرش زیبایی‌‌شناختی به موتیف اسلیمی در هنر اسلامی با توجه به زیبایی آزاد و پیوستۀ کانت

فریده آفرین

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 97-116

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.116391.1155

چکیده

کانت به‌‌دقت یک انشعاب برای زیبایی‌‌شناسی ذوقی در نظر گرفت که مستقل و خودمختار است و به‌‌طور مستقیم از عرصۀ علاقه‌‌های نظری و عملی، حسی و از امر مطبوع و خیر متمایز است. او دو نوع زیبایی آزاد و وابسته ... بیشتر کانت به‌‌دقت یک انشعاب برای زیبایی‌‌شناسی ذوقی در نظر گرفت که مستقل و خودمختار است و به‌‌طور مستقیم از عرصۀ علاقه‌‌های نظری و عملی، حسی و از امر مطبوع و خیر متمایز است. او دو نوع زیبایی آزاد و وابسته را از هم متمایز کرد و بیان زیبایی وابسته در حکم زیبایی‌‌شناختی را نمادی از مفاهیم اخلاقی در نظر گرفت. وجه نظر زیبایی‌‌شناس هنگام بیان حکم محض ناظر به طرح و ترکیب‌‌بندی صرف به شمار می‌‌آمد و حکم زیبایی‌‌شناختی غیرمحض با دقت در مواد آزاد یا رنگ‌‌ها و صداها و اشکال ساخته می‌‌شد. در این صورت مفاهیم اخلاقی به‌‌عنوانِ نمادی از زیبایی محض به‌‌عنوانِ محمول حکم بیان می‌‌گردند. در نظر کانت، زیبایی فی‌‌نفسۀ نقوش اسلیمی در زمرۀ اطلاق مفاهیم فاهمه و نیز شناخت نظری نبود؛ اما آیا طبقه‌‌بندی کانت از اسلیمی به‌‌عنوانِ زیبایی آزاد، می‌‌تواند بستری مناسب برای دیگر رویکردها و نگرش‌‌ها به هنر اسلامی فراهم آورد؟ خود واقعۀ زیبایی محض برآمده از هماهنگیِ پیشین‌‌بنیاد فاهمه و مخیله به‌‌منزلۀ بستری برای ورود به رویکردهای دیگر محسوب می‌‌شود؛ به‌‌علاوه پشتیبان و عمق‌‌دهنده به آرای افرادی محسوب می‌‌شود که خواهان برطرف‌‌کردن نقصان‌‌های روش‌‌شناختی مختلف سنت‌‌گرا، عرفانی و نمادین هستند.

9. پارادوکس مور و تحلیل رویکرد مور دربارۀ آن

سیدعلی کلانتری؛ روح الله ابراهیم پور اصفهانی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 117-134

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.118330.1183

چکیده

جرج ادوارد مور متوجه شد جملاتی مانند «P؛ اما من باور ندارم که P» و «P؛ اما من باور دارم که ~P» می‌توانند محتوای صادقی داشته باشند؛ اما اظهارشان پوچ و بنابراین پارادوکسیکال است. همچنین او دریافت ... بیشتر

10. ادراک زیبایی‌شناسی آگاهی در پدیدارشناسی از نظرگاه هوسرل، هیدگر و سارتر

عبدالرضا صفری؛ امراله معین

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 135-150

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.118646.1186

چکیده

مقالۀ حاضر می‌کوشد نشان دهد در آموزۀ روان‌شناختی پدیدارشناسی به‌سببِ کاربست روش فروکاست آیدتیک، ادراک معرفت‌شناختی آگاهی به ادراک زیبایی‌شناختی آگاهی تبدیل می‌شود. دستاورد مهم این مقاله تمرکز ... بیشتر مقالۀ حاضر می‌کوشد نشان دهد در آموزۀ روان‌شناختی پدیدارشناسی به‌سببِ کاربست روش فروکاست آیدتیک، ادراک معرفت‌شناختی آگاهی به ادراک زیبایی‌شناختی آگاهی تبدیل می‌شود. دستاورد مهم این مقاله تمرکز بر این چرخش انقلاب‌گونه است که تمهیدات آن از هوسرل و آموزۀ فروکاست آید‌تیک او مایه می‌گیرد؛ زیرا براساسِ این روش، حیات استعلایی آگاهی از حالت شهود ذوات در ذهنیت محض به علمی عینی‌کننده تبدیل می‌شود تا سبب قوام‌بخشی (وجودبخشی) اشیا شود؛ اما سرانجام کاربست آموزۀ فروکاست آیدتیک نزد هیدگر قرارگرفتن وجود خاص آدمی به جای آگاهی است تا آگاهی‌ـ‌اگزیستانس پدیدار شود. نویسنده نتیجه می‌گیرد براساسِ کاربست این آموزه و یکی‌شدن آگاهی و آزادی که شاخصۀ مهم اگزیستانس است، در نزد سارتر هدف نهایی آموزۀ فروکاست آیدتیک، عدم‌سازی است؛ زیرا آگاهی محض، خالی از محتوا و عدم است. به این ترتیب، آگاهی در عین حال که خودانگیختگی است، آگاهی هم هست؛ لذا آگاهیْ صرافت محض و فاقد ماهیت شناخته می‌شود و می‌توان آن را به «طرح» تعریف کرد؛ زیرا می‌تواند خود را آزادانه بیافریند، انتخاب و ابداع کند. پس آگاهی همان اگزیستانس است. این گونه از ادراک حیات استعلایی آگاهی را می‌توان عمیق‌ترین ریشۀ ادراک زیبایی‌شناسی آگاهی دانست که سرانجام پدیدارشناسی را به «فلسفۀ عمل» تبدیل می‌کند؛ اما نمونه‌های مهم خودانگیختگی و نظرگاه زیبایی‌شناختی آگاهی که در اینجا طرح آگاهی خوانده می‌شود، در تخیل و عواطف به‌روشنی دیده می‌شود.

11. آگاهی، ویژگی نوخاسته یا برخاسته از جوهر نفس؟

احمد عبادی؛ محمدمهدی عموسلطانی فروشانی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 151-168

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.120872.1201

چکیده

در نگاه نوخاسته‌گرایان ویژگی‌ها، آگاهیْ صرفاً ویژگی‌ای است که از فرایندها و همسازی‌های ریزترین اتم‌ها، مولکول‌ها، پروتئین‌ها، پلیمر‌ها، سلول‌ها تا بافت‌ها، ارگان‌ها و اندام‌ها، براثر تعامل ... بیشتر در نگاه نوخاسته‌گرایان ویژگی‌ها، آگاهیْ صرفاً ویژگی‌ای است که از فرایندها و همسازی‌های ریزترین اتم‌ها، مولکول‌ها، پروتئین‌ها، پلیمر‌ها، سلول‌ها تا بافت‌ها، ارگان‌ها و اندام‌ها، براثر تعامل با کل جهان هستی و گذر از مراحل تکامل نوخاسته شده است و به این زیرلایه‌ها فروکاسته نمی‌شود؛ بلکه تمایز وجودی با اجزا و ساختار سیستمِ زیرلایۀ فیزیکی، شیمیایی و عصبی خود دارد؛ درعین‌حال، خصوصیتی نیست که حاکی از جوهر ذهن/نفس باشد. درمقابل، نوخاسته‌گرایی جوهری، بر تحقق جوهر مجردِ نفس/ذهن استدلال کرده است. تجزیه، تحلیل و تکمیل فلسفی‌ـ‌استدلالی این دو مدعا، مسئلۀ اصلی است. نوخاسته‌گرایان ویژگی‌ها، به‌دلیلِ نگاه سیستمی و وابستگیِ آگاهی به حالات عصبی و نواحی مغزی و نیز مشاهدۀ اختلالات عصبی‌ـ‌روان‌شناختی، حالت آگاهی را به زیرلایۀ عصبی نسبت می‌دهند و وجود جوهر ذهن/نفس را نمی‌پذیرند؛ ولی براساسِ خصوصیات آگاهی ازجمله منظر اول‌شخص، ارجاع، وحدت ذهنی، کیفیات ذهنی (کوالیا)، علّیت ذهنی آگاهی، وضع‌نداشتن و محال‌بودن انطباع آن بر ماده، اتمی و انفعالی‌نبودن، بلکه ارتباطی، تفسیری و استنباطی و ابداعی‌بودنِ آگاهی، می‌توان بر تحقق جوهر مجرد ذهن/نفس استدلال کرد. منشأ اختلالات اعصاب و روان، تعلق ذاتی نفس به بدن در مرتبۀ گیاهی و تعلق عارضی آن در مرتبۀ جوهری است.

12. واکاوی بنیادهای تطبیق در اندیشه‌ی مارتین هایدگر

سید جمال سامع؛ محمدجواد صافیان؛ علی کرباسی زاده اصفهانی

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 169-180

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.123377.1224

چکیده

چکیده: با خارج شدن فلسفه‌های غربی از اطلاق اولیه‌شان این پرسش پیشاروی تفکر قرار گرفت که اندیشه‌ها چگونه می‌توانند با یکدیگر ملاقات کنند و نسبت آنها با یکدیگر چیست؟ این پرسش اساسی زمینه‌ساز آن نحو ... بیشتر چکیده: با خارج شدن فلسفه‌های غربی از اطلاق اولیه‌شان این پرسش پیشاروی تفکر قرار گرفت که اندیشه‌ها چگونه می‌توانند با یکدیگر ملاقات کنند و نسبت آنها با یکدیگر چیست؟ این پرسش اساسی زمینه‌ساز آن نحو از اندیشیدنی شد که بعدها به مدد اندیشه‌ی متفکران متعدد فلسفه‌ی تطبیقی نام گرفت. اما فلسفه‌ی تطبیقی بیش از آن‌که یک روش یا یک الگو باشد، افقی بود که امکان ملاقات اندیشه‌ها را با یکدیگر بررسی می‌کرد. فلسفه‌ی تطبیقی در اساس خود بیشتر یک پرسش بود تا یک پاسخ و وروش؛ پرسش این است که شرط امکان روی‌آورندگی به غیر چیست؟ موضوع نوشتار حاضر بازخوانش مولفه‌ها و پاربن‌های اساسی تفکر هایدگر در جهت نشان دادن امکان‌های تطبیق در آنها و ذکر مختصر نمونه‌هایی است که هایدگر بر اساس این مولفه‌ها به دیگز متفکران روی آورده است. استدلال مقاله این است که هایدگر در دوره‌های متعدد فکری‌اش عمیقاً درگیر پرسش محوری فلسفه‌ی تطبیقی بوده است، وی با این‌که هرگز از عنوان فلسفه‌ی تطبیقی بهره نجست، فلسفه را عین مواجهه با دیگری لحاظ کرد. از نظر او وظیفه‌ی تفکر پی‌جویی مداوم سرآغازهای جدید برای اندیشه است؛ روی‌آورندگی اندیشه‌ی وی به پیشاسقراطیان، تفکر شاعرانه‌ی هولدرلین و مواجهه با سنت‌های شرقی شاید روشن‌ترین نمونه‌های این پی‌جویی‌ها باشند. پرسش راهنمای مقاله این است که آیا می‌توان بر اساس مولفه‌های بنیادین اندیشه‌ی هایدگر به طرحی برای فلسفه‌ی تطبیقی و پرسش محوری آن درمورد امکان مواجهه با دیگری رسید؟

13. هنجارمندی منطق

مسعود الوند

دوره 11، شماره 28 ، پاییز و زمستان 1398، صفحه 181-196

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.115510.1145

چکیده

منطق می‌گوید از یک مجموعه‌ای از گزاره‌ها، به‌عنوانِ مقدمه، چه گزاره‌ایی برمی‌آید. منطق می‌گوید چه زمانی استدلال‌ها معتبر است و منطق می‌تواند ناسازگاری نظریه‌ها را نشان می‌دهد. ادعا بر این است ... بیشتر

1. انسان‌شناسی در اندیشه کانت

مرتضی روحانی راوری؛ سید حمید طالب زاده

دوره 3، شماره 11 ، پاییز و زمستان 1390، ، صفحه 73-88

چکیده

انسان‌شناسی وجه جامع اندیشه کانت است و می‌توان آن را حاصل اندیشه انتقادی و جزء وجوه عملی اندیشه وی به حساب آورد. کانت در انسان‌شناسی سعی در تبیین طبیعت انسان از نگاهی پراگماتیک – نه ذات گرایانه-دارد. ... بیشتر

2. خاستگاه ارزش‌ها از نگاه نیچه

حسن فتح زاده؛ رضا سهرابی

دوره 8، شماره 22 ، پاییز و زمستان 1395، ، صفحه 61-78

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2016.21460

چکیده

نیچه، وجوهی دوگانه برای خاستگاه ارزش‌ها در نظر می‌گیرد. از یک طرف، وی به‌نوعی وفاداری خویش را به نمایان‌ترین رویۀ اندیشۀ غرب، یعنی این اندیشه که جهان را به مثابۀ یک کل در نظر می‌گیرد، نشان داده و بدین ... بیشتر نیچه، وجوهی دوگانه برای خاستگاه ارزش‌ها در نظر می‌گیرد. از یک طرف، وی به‌نوعی وفاداری خویش را به نمایان‌ترین رویۀ اندیشۀ غرب، یعنی این اندیشه که جهان را به مثابۀ یک کل در نظر می‌گیرد، نشان داده و بدین ترتیب، جهان را به‌مثابۀ نیروهای کنشی و واکنشی در نظر گرفته است که زندگی را به وجود می‌آورند. زندگی از نگاه وی، زندگی نوعی بایستن را درون خود دارد که ما را ناگزیر از به‌کاربردن ارزش‌ها می‌کند و آنگاه که ما ارزش‌ها را پاس می‌داریم، زندگی از رهگذر کنش ما ارزشمند می‌شود. این نگاه به ساحت ارزش و ارزش‌گذاری درواقع نگاهی پیشاسوبژکتیو به خاستگاه ارزش‌ها است و اجازه نمی‌دهد زندگی را با چیزی ورای آن ارزیابی کنیم. از طرف دیگر، وی با پرداختن به اخلاق فروتباری و والاتباری در فلسفۀ خویش و اشاره به اینکه والاتباران بانیان ارزش و ارزش‌گذاری بوده‌اند، خاستگاه دیگری برای ارزش‌ها قائل می‌شود. این تعارض، فلسفۀ نیچه را با چالشی روبه‌رو می‌کند که هر خوانش دقیق و منسجمی ناگزیر از حل آن است. در این مقاله ضمن تحلیل ارزش‌های والاتباری و فروتباری، تلاش شده است که این تعارض برطرف شود و خوانشی منسجم و یک‌دست از خاستگاه ارزش‌ها در فلسفۀ نیچه ارائه شود. واژگان کلیدی: نیچه، ارزش، زندگی، اخلاق والاتباری، اخلاق فروتباری، خواست قدرت

3. تقسیم فلسفه معاصر به تحلیلی و قاره‌ای

عبدالزراق حسامی فر

دوره 5، شماره 15 ، بهار و تابستان 1392، ، صفحه 63-76

چکیده

اوایل قرن بیستم در زمانی که دیگر گرایش‌های فلسفی رو به رشد بودند، دو جریان فلسفی مهم پدید آمد و به سرعت بر فضای فکری حاکم شد: فلسفه تحلیلی و فلسفه قاره‌ای. برجستگی این دو سنت سبب شده است که فلسفه معاصر ... بیشتر

4. تحلیلی بر نقد امر مطلق کانت

علیرضا اژدر؛ مهدی زمانی؛ علی علم الهدی؛ اکبر پناهی

دوره 4، شماره 13 ، بهار و تابستان 1391، ، صفحه 79-94

چکیده

امر مطلق کانت صورت مفهومی است که به عنوان قاعده زرین، ریشه در عمق تاریخ فکر بشر دارد. این اصل که بیشترین نقش را در تنظیم روابط اجتماعی ملل مختلف جهان ایفا نموده است و ردپای آن را در تمامی مکاتب الهی و نحله‌های ... بیشتر

5. ماهیت پارادایم و ابعاد کل‌گرایانه آن

رضا صادقی

دوره 11، شماره 27 ، بهار و تابستان 1398، ، صفحه 129-156

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2017.92816

چکیده

پارادایم مفهوم محوری فلسفه علم تامس کوهن است که در چارچوبی کل‌گرایانه تعریف شده است. کوهن با تمسک به این مفهوم پرسشهای تحلیلی تجربه‌گرایان پیش از خود را منحل کرد و با طرح پرسشهایی تاریخی و جامعه‌شناختی، ... بیشتر

1. بررسی جایگاه مفهوم حضرات اربعه در فلسفه هایدگر متأخر و نسبتِ آن با حقیقتِ چیز و سکنی گزیدن

محمد بیدهندی؛ بیت اله ندرلو؛ محمد جواد صافیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مهر 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.118364.1184

چکیده

هایدگر بعد از گشت تلاش کرد تا تفکر درباره حقیقت وجود در قالبی شاعرانه یا متفکرانه پی بگیرد. ثمره این تلاش او طرح مفاهیم و اصطلاحاتی است که در گفتمان های رایج فلسفه مدرن و معاصر غیرمنطقی قلمداد شده و به ... بیشتر

مشاهده مقاله

2. ذهن مبسوط، انتقادات و محدودیت ها آن

پیمان پورقناد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 آبان 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.122771.1216

چکیده

ایده ی اصلی مندرج در فرضیه ی ذهن مبسوط این است که قلمرو ذهن محدود به بدن یا سیستم عصبی محدود نیست. ادعا این است که، بر خلاف دیدگاه سنتی (فیزیکالیستی) که ذهنِ را به مغز محدود می کند، و مطابق آن مرزهای ذهن ... بیشتر ایده ی اصلی مندرج در فرضیه ی ذهن مبسوط این است که قلمرو ذهن محدود به بدن یا سیستم عصبی محدود نیست. ادعا این است که، بر خلاف دیدگاه سنتی (فیزیکالیستی) که ذهنِ را به مغز محدود می کند، و مطابق آن مرزهای ذهن بر مرزهای مغز و سیستم عصبی منطبق می شود، حالات ذهنی و شناختی می توانند به خارج از مرزهای سیستم عصبی بسط پیدا کنند. در این مقاله تلاش خواهیم کرد علاوه بر شرح و بیان استدلال های له این فرضیه، به برخی اشکالات و محدودیت های ناشی از آن بپردازیم. یک انتقاد در این مقاله ملهم است از استدلالی موسوم به «استدلال معرفتی». مطابق این انتقاد، حالات پدیداری را نمی توان به سیستم های ترکیبی متشکل از سیستم عصبی و عنصر محیطی نسبت داد. به علاوه، نشان خواهیم داد که فرضیه ی ذهن مبسوط، در بهترین حالت، تنها به حالات غیرآگاهانه محدود می شود. و البته به نظر نمی رسد با پذیرش این قید بزرگ، مدافعان این فرضیه تا چه میزان در بیان این ادعا موجه باشند که با محدود کردن دامنه ی بسطِ مفهوم «ذهن»، مدلول شان از این لفظ همچنان به اندازه ی کافی با مدلول مدافعان دیدگاه سنتی همپوشانی معنایی دارد. انتقاد دیگر به این فرضیه اشاره به این دارد که مفهوم سنتی ذهن به لحاظ تبیین و پیش بینی باروَر بوده است، حال آن که بعید است مفهوم مبسوط ذهن به چنین انتظام های متعدد قانون واری منجر شود.

مشاهده مقاله

3. مبنای لذت زیباشناختی از نظر فرانسیس هاچسون: با تأکید بر لذت موسیقایی از سکوت

مریم بختیاریان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آبان 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.120885.1198

چکیده

به نظر هاچسون، به جز حواس پنج‌گانه احساس دیگری در بدن انسان وجود دارد که اندام ویژه‌ای برای آن نیست. این حس درونی با واکنش در برابر ادراکِ «یکدستی در تنوع» نوعی تجربه طبیعی یا همان تجربه‌ی زیباشناختی ... بیشتر

مشاهده مقاله

4. شانس و مسئولیت اخلاقی ا زنگاه مایکل جی. زیمرمن

زهرا خزاعی؛ فاطمه تمدن

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 آبان 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.122811.1218

چکیده

مقاله حاضر به تحلیل و ارزیابی دیدگاه مایکل جِی.زیمرمن در مورد رابطه شانس اخلاقی و مسئولیت اخلاقی می‌پردازد. این رابطه در فلسفه اخلاق از دو جنبه مفهومی و موضوعی قابل طرح است. به لحاظ مفهومی، شانس اخلاقی ... بیشتر

مشاهده مقاله

5. مابعدالطبیعه و تعریف ارسطویی "انسان حیوان ناطق است" در اندیشۀ هایدگر

سید مسعود زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آبان 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.123331.1223

چکیده

تعریض هایدگر به تعریف ارسطویی "انسان حیوان ناطق است" (ζώον λόγον έχον / زُوون لِگون اِشون) فصلی است مفصل و همواره گشوده‌ در اندیشۀ او. بخصوص ترجمه، و به زعم او تفسیر لاتینی آن animal rationale (حیوان عاقل) را ما ... بیشتر تعریض هایدگر به تعریف ارسطویی "انسان حیوان ناطق است" (ζώον λόγον έχον / زُوون لِگون اِشون) فصلی است مفصل و همواره گشوده‌ در اندیشۀ او. بخصوص ترجمه، و به زعم او تفسیر لاتینی آن animal rationale (حیوان عاقل) را ما بارها در آثار هایدگر پس از 1935 در خدمت نقادی‌های همه‌جانبه‌اش بر مابعدالطبیعۀ غربی می‌بینیم. حیوان عاقل فهمی از انسان را بازمی‌گوید، که در بُن مابعدالطبیعه و به دنبال آن در بنیان تاریخ فکر و فرهنگ مغرب‌زمین هست. نوشتۀ حاضر بر آن است که موضوعیت و اهمیت این تعریف را در اندیشۀ هایدگر نشان بدهد. مباحث پیرامون تعریف ارسطویی را هایدگر کلاً در دو جهت اصلی بسط می‌دهد: اول پرسش از انسان، ولی به اعتبار آنکه در حقیقت مضمون و محتوای پرسش از وجود است؛ دوم مسئلۀ زبان. مقالۀ حاضر اما تأکیدش را بر مسائل پیرامون زبان می‌گذارد. البته نخست "مقدمه‌"، موضوعیت پرسش از انسان و نیز تعلق‌اش به پرسش از وجود را نشان می‌دهد. پس از آن بخش اول بر اساس درسگفتار مفاهیم اصلی مابعدالطبیعه حدود تقریبی نظام مسائل زبانی برآمده از این تعریف را معلوم می‌نماید. هایدگر مبنایش را برای طرح آنها بر λόγος (لوگوس) به معنای نطق یا سخن می‌گذارد، که آن را هم وی از همین تعریف ارسطو برگرفته است. سرانجام، بخش دوم همان مسائل را در وجود و زمان نشان می‌دهد.

مشاهده مقاله

6. موضع هیدگر در قبال پدیدارشناسی هوسرل در درسگفتارهای اولیه

بهمن پازوکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.124969.1245

چکیده

اغلب نام هوسرل و هیدگر را آن‌چنان باهم می‌آورند که گویی آن‌ها متفکرانی هستند با اختلافات جزئی که به موضوعی مشترک پرداخته‌اند و در یک شهر تدریس کرده‌اند و یکی اندیشه‌های دیگری را به‌طور مستمر و بر ... بیشتر

مشاهده مقاله

7. بیلدونگ: ریشه‌ها، کارکردها و دلالتها

محمدمهدی اردبیلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.117783.1172

چکیده

مفهوم بیلدونگ یکی از مفاهیم کلیدی‌ای است که در بیش از سه قرن اخیر در فضای فکری و فرهنگیِ غرب تاثیرگذار بوده است. این مفهوم هم از حیث لغت‌شناختی و هم از حیث کاربردش در عرصه‌های مختلف، دلالت‌های چندگانه ... بیشتر مفهوم بیلدونگ یکی از مفاهیم کلیدی‌ای است که در بیش از سه قرن اخیر در فضای فکری و فرهنگیِ غرب تاثیرگذار بوده است. این مفهوم هم از حیث لغت‌شناختی و هم از حیث کاربردش در عرصه‌های مختلف، دلالت‌های چندگانه و به‌شدت متنوع را دربرمی‌گیرد که همین امر نه تنها فهم، بلکه حتی ترجمۀ آن به زبان‌های غیرآلمانی (از انگلیسی و فرانسوی گرفته تا عربی و فارسی) را دشوار ساخته است. مقالۀ حاضر پس از واکاویِ معنای این اصطلاح و تاثیر آن در حوزه‌های مختلف معرفتی و فرهنگی، منطقاً ابتدا به ریشه‌شناسیِ لغوی این اصطلاح و ماجرای پیدایشش در قرون وسطی و اشاعه‌اش در قرن هجدهم در آلمان خواهد پرداخت. در گام سوم، به موازات این ریشه‌شناسیِ لغوی، تاریخچه‌ای از کاربرد آن در فضای فکری و فرهنگی آلمان ارائه خواهد شد تا بتوان به کمک آن کارکردهای مختلف این اصطلاح را بررسی کرد. در گام چهارم، شبکۀ مفهومی‌ای از دلالت‌ها، تقارن‌ها و تقابل‌های این اصطلاح با سایر اصطلاح‌های مرتبط با آن ترسیم خواهد شد. تازه بر این اساس است که می‌توان در گام پنجم، به هدف اصلی این مقاله، یعنی ارائۀ نوعی دسته‌بندی از معانی مختلف اصطلاح بیلدونگ دست یافت. مقاله پس از دست یافتن به این هدف اصلی، دو گام دیگر را نیز در مقام موخره‌ای اجمالی طی خواهد کرد و در گام هفتم و انتهایی مقاله، در عین اشاره به تعارض درونی و انسداد نهفته در مفهوم بیلدونگ، به برخی امکانات انتقادی این مفهوم اشاره خواهد شد و طرحی مقدماتی برای پژوهش‌های آینده ارائه خواهد شد.

مشاهده مقاله

8. تعارض ذوق از نظر هیوم و کانت و راه حل های آنها

ذوالفقار همتی همتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.124098.1233

چکیده

از جمله نکات مشترک زیبایی‌شناسی هیوم و کانت ذهنی بودن آن است که توسط قوه ذوق ادراک می‌شود، اما در بررسی نظر آنها نوعی پارادوکس یا تعارض مشاهده می‌شود. بدین صورت‌که از یک سو، احکام ذوق ذهنی، شخصی و وابسته ... بیشتر

مشاهده مقاله

9. ترکیب، این‌همانی و خسّت هستی‌شناختی

لطف الله نبوی؛ محسن شعبانی صمغ آبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.122843.1219

چکیده

ربط‌ونسبت کل‌ها به اجزائشان یکی از درون‌مایه‌ها‌ی بنیادینِ متافیزیک ترکیب است: آیا کل‌ها اموری زائد بر اجزاء خود هستند؟ و آیا کل‌ها با اجزاء خود (به‌نحو جمعی) این‌همانی دارند؟ تز موسوم ‌به این‌همانی-به‌مثابه-ترکیب ... بیشتر

مشاهده مقاله

10. ساخت‌گشایی و هستی‌زدایی از سوژه و هویت جنسیتی: دوبوار و باتلر

محمد اصغری؛ بیان کریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 دی 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2020.124557.1242

چکیده

دوبوار و باتلر از برجسته‌ترین متفکرانی هستند که بر ضرورت خوانشی مجدد از سوژه و هویت جنسیتی تأکید کرده‌اند. تلاش آن‌ها در یافتن معنای سوبژکتیویسم با ضرورت واسازی معانی جنس و جنسیت همراه بوده است. بر ... بیشتر دوبوار و باتلر از برجسته‌ترین متفکرانی هستند که بر ضرورت خوانشی مجدد از سوژه و هویت جنسیتی تأکید کرده‌اند. تلاش آن‌ها در یافتن معنای سوبژکتیویسم با ضرورت واسازی معانی جنس و جنسیت همراه بوده است. بر همین اساس با محور قرار دادن مفهوم شدن (دوبوار) و اجراگری (باتلر) به جستجوی تغییر ذهنیت جنسیتی (دوبوار) و تکثر هویت جنسیتی (باتلر) پرداخته‌اند. اگرچه باتلر در آغاز با نقطه نظرهای مشترکی با دوبوار شروع کرده و وامدار برخی از مهم‌ترین مفاهیم اندیشة وی می‌باشد، اما تفاسیر و نتایج اندیشه‌اش گسترده‌تر و متفاوت‌تر از دوبوار است. دوبوار با تبیین ماهیت برساخت‌گرایانة هویت جنسیتی، تغییر ذهنیت را به قصد پایان دادن به تقابل‌های دوگانة مردانه - زنانه ارائه کرده است. باتلر با اذعان به ماهیت فرهنگیِ هویت جنسیتی اشکال مختلف قدرت و تقابل‌های دوگانه آن را افشا کرده و تکثر هویت جنسیتی را به قصد پایان دادن به ایدئولوژی جنسیت مطرح کرده است. به زعم باتلر اگرچه نگرش‌های برساخت‌گرایانة دوبوار در حوزة هویت جنسیتی و شکل‌گیری سوژة زن تأثیر به-سزایی را در تدوین آرای وی داشته است، اما در نهایت نگرش وی دربارة هویت جنسیتی تقلیل-گرایانه است و در همان چارچوب دوگانه‌انگاری نفس- بدن دکارت ارائه شده است.

مشاهده مقاله

11. تبیین و نقد استدلال گریفین بر وجود شر

یداله رستمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 دی 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2021.122862.1220

چکیده

دیوید گریفین، مسأله شر را با تجدیدنظر درباره قدرت مطلق خداوند، حل می‌کند. او مدعی است که باید تصور خود را از قدرت خداوند معین کرد تا بتوان وجود شرور را در عالم تبیین و توجیه کرد. گریفین بر این باور است ... بیشتر

مشاهده مقاله

12. دوراهی‌های اخلاقی و مسئلة سنجش‌ناپذیری: نگاهی به مباحثة مک‌کانل و پاسکه

رضا مثمر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 دی 1399

http://dx.doi.org/10.22108/mph.2021.116277.1153

چکیده

دوراهی‌های اخلاقی همواره موضوع مورد علاقة فیلسوفان بوده است. برخی استدلال کرده‌اند که دوراهی‌های اخلاقی اصیل کاملاً امکان‌پذیر هستند. در برابر ایشان کسانی دوراهی‌های اخلاقی را غیرواقعی و غیر اصیل ... بیشتر

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	11
تعداد شماره‌ها	22
تعداد مقالات	182
تعداد نویسندگان	224
تعداد مشاهده مقاله	212,095
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	90,420
نسبت مشاهده بر مقاله	1165.36
نسبت دریافت فایل بر مقاله	496.81
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	774
تعداد مقالات رد شده	455
درصد عدم پذیرش	59
تعداد مقالات پذیرفته شده	211
درصد پذیرش	27
زمان پذیرش (روز)	269
تعداد پایگاه های نمایه شده	8
تعداد داوران	207

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

1. شناسنامه علمی

چکیده

2. نسبت طرح واره سازی و انضمامی سازی در زیبایی شناسی پدیدارشناختی اینگاردن

چکیده

3. آیا اختیار بمعنای برخورداری از امکانهای بدیل است؟ تحلیل و بررسی تلقی سلبی فیلسوفان از اختیار

چکیده

4. نگاه تکاملی دنیس داتن به هنر و زیبایی

چکیده

5. رابطه متافیزیک و علوم شناختی: نقدی بر متافیزیک طبیعی‌شده آلوین گولدمن

چکیده

6. نقش آزمایش‌‌های فکری در فلسفه

چکیده

7. تأملی فرااَخلاقی در نظریۀ فرمان الهی آئودی

چکیده

8. نگرش زیبایی‌‌شناختی به موتیف اسلیمی در هنر اسلامی با توجه به زیبایی آزاد و پیوستۀ کانت

چکیده

9. پارادوکس مور و تحلیل رویکرد مور دربارۀ آن

چکیده

10. ادراک زیبایی‌شناسی آگاهی در پدیدارشناسی از نظرگاه هوسرل، هیدگر و سارتر

چکیده

11. آگاهی، ویژگی نوخاسته یا برخاسته از جوهر نفس؟

چکیده

12. واکاوی بنیادهای تطبیق در اندیشه‌ی مارتین هایدگر

چکیده

13. هنجارمندی منطق

چکیده

1. انسان‌شناسی در اندیشه کانت

چکیده

2. خاستگاه ارزش‌ها از نگاه نیچه

چکیده

3. تقسیم فلسفه معاصر به تحلیلی و قاره‌ای

چکیده

4. تحلیلی بر نقد امر مطلق کانت

چکیده

5. ماهیت پارادایم و ابعاد کل‌گرایانه آن

چکیده

1. بررسی جایگاه مفهوم حضرات اربعه در فلسفه هایدگر متأخر و نسبتِ آن با حقیقتِ چیز و سکنی گزیدن

چکیده

2. ذهن مبسوط، انتقادات و محدودیت ها آن

چکیده

3. مبنای لذت زیباشناختی از نظر فرانسیس هاچسون: با تأکید بر لذت موسیقایی از سکوت

چکیده

4. شانس و مسئولیت اخلاقی ا زنگاه مایکل جی. زیمرمن

چکیده

5. مابعدالطبیعه و تعریف ارسطویی "انسان حیوان ناطق است" در اندیشۀ هایدگر

چکیده

6. موضع هیدگر در قبال پدیدارشناسی هوسرل در درسگفتارهای اولیه

چکیده

7. بیلدونگ: ریشه‌ها، کارکردها و دلالتها

چکیده

8. تعارض ذوق از نظر هیوم و کانت و راه حل های آنها

چکیده

9. ترکیب، این‌همانی و خسّت هستی‌شناختی

چکیده

10. ساخت‌گشایی و هستی‌زدایی از سوژه و هویت جنسیتی: دوبوار و باتلر

چکیده

11. تبیین و نقد استدلال گریفین بر وجود شر

چکیده

12. دوراهی‌های اخلاقی و مسئلة سنجش‌ناپذیری: نگاهی به مباحثة مک‌کانل و پاسکه

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان